JavaScript Mantıksal Operatörler

JavaScript dilinde üç tane mantıksal operatör bulunmaktadır: || (OR – VEYA ), &&(AND – VE ), ! (NOT – DEĞİL )

|| (OR – VEYA)

JavaScript'te "or" operatörü || olarak temsil edilir ve bir koşul ifadesinde kullanılarak, en az bir koşulun doğru olması durumunda bir ifadeyi gerçekleştirmenizi sağlar. İşte or operatörünün kullanımı:

// Syntax: koşul1 || koşul2 // Eğer koşul1 doğru ise, koşul1'in değeri döner; aksi takdirde koşul2'nin değeri döner. let sayi = 10; // Eğer sayı 5'e eşit veya 10'a eşitse if (sayi === 5 || sayi === 10) { console.log("Sayı 5'e veya 10'a eşit."); } else { console.log("Sayı 5'e veya 10'a eşit değil."); }

Bu örnekte, || operatörü ile iki koşul birleştirilmiştir. İlk koşul, sayi'nin 5'e eşit olup olmadığını kontrol eder. İkinci koşul ise sayi'nin 10'a eşit olup olmadığını kontrol eder. Her iki koşuldan en az biri doğruysa, || operatörü true değerini döndürür ve if bloğu çalışır.

Ayrıca, or operatörü bir ifade zinciri içinde de kullanılabilir:

let sonuc = false || "Merhaba Dünya"; console.log(sonuc); // "Merhaba Dünya"

Bu örnekte, false || "Merhaba Dünya" ifadesi, false değeri false olduğu için değerini Merhaba Dünya olarak döndürür. Bu, or operatörünün sadece bir koşulun doğru olması durumunda ifadeyi gerçekleştirmesinin bir örneğidir.

JavaScript'teki "veya" operatörü (||), bir ifade zincirinde soldan sağa doğru ilk doğru değeri bulduğunda durur ve bu değeri döndürür. Bu, "veya" operatörünün kısa devre özelliklerinden biridir. Eğer soldaki ifade zaten doğruysa, sağdaki ifadeye hiç bakılmaz.

İşte bir örnek:

let sonuc = "Bu bir metin" || "Varsayılan değer"; console.log(sonuc); // "Bu bir metin"

Bu örnekte, "Bu bir metin" ifadesi zaten doğru (truthy) olduğu için JavaScript, sağdaki "Varsayılan değer" ifadesine hiç bakmaz ve sonuc değişkenine "Bu bir metin" değerini atar.

Ancak, eğer soldaki ifade yanlış (falsy) bir değerse, JavaScript sağdaki ifadeye geçer:

let sonuc2 = "" || "Varsayılan değer"; console.log(sonuc2); // "Varsayılan değer"

Bu örnekte, "" (boş bir string), yanlış (falsy) bir değerdir. Bu durumda JavaScript, sağdaki "Varsayılan değer" ifadesini değer olarak alır ve sonuc2 değişkenine atar.

Bu kısa devre özelliği, varsayılan değerler atamak veya koşullu ifadeleri daha kısa ve okunabilir hale getirmek için sıkça kullanılır.

&& (AND – VE )

JavaScript'teki "ve" operatörü && olarak ifade edilir. Bu operatör, bir ifade zinciri içindeki tüm koşulların doğru (truthy) olması durumunda bir ifadeyi gerçekleştirir. İşte && operatörünün detaylı bir anlatımı:

// Syntax: koşul1 && koşul2 // Eğer koşul1 ve koşul2 doğru ise, koşul2'nin değeri döner; aksi takdirde koşul1'in değeri döner. let sayi = 10; // Eğer sayı 5'e büyük ve aynı zamanda 20'ye küçükse if (sayi > 5 && sayi < 20) { console.log("Sayı 5 ile 20 arasında."); } else { console.log("Sayı 5 ile 20 arasında değil."); }

Bu örnekte, && operatörü ile iki koşul birleştirilmiştir. İlk koşul, sayi'nin 5'ten büyük olup olmadığını kontrol eder. İkinci koşul ise sayi'nin 20'den küçük olup olmadığını kontrol eder. Eğer her iki koşul da doğruysa, && operatörü true değerini döndürür ve if bloğu çalışır.

Ayrıca, && operatörü bir ifade zinciri içinde de kullanılabilir:

let sayi2 = 15; // Eğer sayı 10'dan büyükse ve çift sayıysa if (sayi2 > 10 && sayi2 % 2 === 0) { console.log("Sayı 10'dan büyük ve çift."); } else { console.log("Sayı 10'dan büyük ve çift değil."); }

Bu örnekte, && operatörü ile iki koşul birleştirilmiş ve sayının hem 10'dan büyük olup hem de çift olup olmadığı kontrol edilmiştir.

"Ve" operatörü, karmaşık koşulları kontrol etmek ve sadece tüm koşullar doğruysa bir ifadeyi gerçekleştirmek için kullanılır.

VEYA’da olduğu gibi VE operatörü de her türlü değeri kabul eder.

if (1 && 0) { // true && false şeklinde değerlendirilmiştir. alert( "Çalışmaz çünkü sonuç `yanlış` " ); }

Ve ilk yanlış değeri görür.

Aşağıda 3 tane AND işlemine sokulmuş değer bulunmaktadır:

sonuc = deger1 && deger2 && deger3;

AND "&&" operatörü aşağıdaki gibi çalışır:

• Operandları soldan sağa doğru değerlendir.

• Her bir operandı boolean değere çevir. Eğer sonuç yanlış ise dur ve operatörün orijinal değerini döndür.

• Eğer diğer operandlara erişim sağlandıysa ( hepsinin doğru olma durumu ) sondaki operandı döndür.

Yukarıdaki kurallar VEYA kuralları ile benzerlik göstermektedir. Farklılık AND operatörünün ilk yanlış bulduğunda dönmesi. OR operatörü ise ilk doğru bulduğunda dönmekteydi.

Örnek:

// Eğer ilk operand doğru ise her halükarda ikincinin değeri dönecek. alert( 1 && 0 ); // 0 alert( 1 && 5 ); // 5 // İlk operand yanlış ise ilk operandı döner ikinci operand pas geçilir. alert( null && 5 ); // null alert( 0 && "önemi yok" ); // 0 Birden fazla VE’yi if yapısıyla kullanmak mümkündür. alert( 1 && 2 && null && 3 ); // null Tüm değerler doğru ise sonuncu değer döner. alert( 1 && 2 && 3 ); // 3, sonuncu değer

VE && VEYA’dan || önce çalışır.

VE’nin && önceliği VEYA’ya || göre daha yüksektir. Bundan dolayı VEYA’dan önce çalışır.

Aşağıdaki örnekte 1 && 0 önce hesaplanır.

alert( 5 || 1 && 0 ); // 5

VEYA’da olduğu gibi VE’de de operatör bazen if yerine kullanılabilir.

Örneğin:

let x = 1; (x > 0) && alert( 'Sıfırdan Büyük' );

Sağ taraftaki bildirim sadece değerlendirme oraya kadar gelebilirse çalışır. Bunun için de x>0'ın doğru dönmesi gerekmektedir.

Aslında aşağıdaki ile benzerdir:

let x = 1; if (x > 0) { alert( 'Sıfırdan büyük!' ); }

&& ile yazılan çeşidi daha kısa gibi görünse de aslında if ile yazılanın daha okunabilir olduğu açıktır.

Bundan dolayı her yapıyı amacına göre kullanmanız önerilir. Eğer if kullanmak istiyorsanız if yazarak kullanın. Eğer VE kullanmak istiyorsanız && yazarak kullanın.

! (DEĞİL)

JavaScript'te "değil" anlamına gelen ! (ünlem) operatörü kullanılır. Bu operatör, bir ifadeyi tersine çevirir. Yani, bir koşul doğru ise false yapar, bir koşul yanlış ise true yapar. İşte ! operatörünün detaylı bir anlatımı:

// Syntax: !koşul // Eğer koşul doğru ise, !koşul false (yanlış) olur; aksi takdirde !koşul true (doğru) olur. let durum = true; // Eğer durum doğru ise if (!durum) { console.log("Durum yanlış."); } else { console.log("Durum doğru."); }

Bu örnekte, ! operatörü ile durum değişkeninin değeri tersine çevrilir. Eğer durum true ise, !durum false olur ve "Durum yanlış." çıktısı alınır. Eğer durum false ise, !durum true olur ve "Durum doğru." çıktısı alınır.

! operatörü bir ifade zinciri içinde de kullanılabilir:

let sayi = 10; // Eğer sayı 10'a eşit değilse if (!(sayi === 10)) { console.log("Sayı 10'a eşit değil."); } else { console.log("Sayı 10'a eşit."); }

Bu örnekte, !(sayi === 10) ifadesi, sayının 10'a eşit olmadığını kontrol eder. Eğer sayı 10'a eşit değilse, !(sayi === 10) ifadesi true olur ve "Sayı 10'a eşit değil." çıktısı alınır. Eğer sayı 10'a eşitse, !(sayi === 10) ifadesi false olur ve "Sayı 10'a eşit." çıktısı alınır.

"Değil" operatörü, koşulları tersine çevirme ve belirli durumları kontrol etme açısından kullanışlı bir araçtır.